MENU
TH EN
Title Thumbnail & Hero Image: วราห์ปกป้องโลก, ที่มา: pinterest.com (ช่วงเวลาที่วาด: ราว พ.ศ.2342 ในแถบรัฐหิมาจัลประเทศ Court: Guler School: Pahari Media & Support: สีน้ำมัว (Opaque watercolor) แสดงลงรักติดทอง ขนาด 6 27/32 นิ้ว. x 7 29/32 นิ้ว. (17.4 ซม. x 20.1 ซม.) เครดิต: การสะสมของ เอดวิน บินนีย์ที่ 3  Accession Number: 1990.1243 Collection: พิพิธภัณฑ์ศิลปะเมืองซานดิอาโก้ สหรัฐอเมริกา), วันที่เข้าถึง: 29 กุมภาพันธ์ 2567.
ปุราณะ
First revision: Feb.29, 2024
Last change: Mar.01, 2024
สืบค้น รวบรวม เรียบเรียง และปริวรรตโดย
อภิรักษ์ กาญจนคงคา.

 
หน้าที่ 01
       ปุราณะ (สันสกฤต: पुराण, purāṇa, เก่าแก่, โบราณ) และหมายความถึงวรรณคดีอินเดียที่ครอบคลุมเนื้อหาจำนวนมาก โดยเฉพาะตำนานต่าง ๆ และตำนานพื้นถิ่นอื่น ๆ คัมภีร์ปุราณะในแต่ละเรื่องนั้นว่ามีความซับซ้อนเชิงสัญลักษณ์ในหลากหลาย คัมภีร์ปุราณะเขียนด้วยภาษาสันสกฤตเป็นส่วนใหญ่ ตามมาด้วยภาษาทมิฬ และภาษาท้องถิ่นอินเดียอื่น ๆ ซึ่งบทประพันธ์เหล่านี้มักจะได้รับการตั้งชื่อตามเทพเจ้าในศาสนาพราหมณ์-ฮินดูที่สำคัญ ๆ เช่น พระวิษณุ พระศิวะ พระพรหม และศักติ วรรณกรรมประเภทปุราณะนั้นไม่ได้มีเพียงเฉพาะที่เกี่ยวเนื่องกับศาสนาพราหมณ์-ฮินดูเท่านั้น หากแต่ปรากฏมีในศาสนาเชน เช่นเดียวกัน.

ประเภทของคัมภีร์ปุราณะในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู

1.     มหาปุราณะ
       คัมภีร์มหาปุราณะประกอบด้วย 18 ฉบับ แบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม กลุ่มละ 6 ฉบับ ได้แก่
  ที่ ปุราณะ  จำนวนโศลก เนื้อหาคร่าว ๆ
   1  อคฺนิ ปุราณะ
 (Agni)
 15,400  ประกอบด้วยข้อมูลเชิงสารานุกรม ได้แก่ ภูมิศาสตร์ของเมืองมิถิลา (พิหาร และรัฐต่าง ๆ โดยรอบ) ประวัติวัฒนธรรม, รัฐศาสตร์, ระบบการศึกษา, ประติมานวิทยา, ทฤษฎีการจัดเก็บภาษี, กลาโหม, ตำราพิชัยสงคราม, การทูต, กฎหมายท้องถิ่น, การสร้างสาธารณูปโภค, การบริหารจัดการทรัพยากรน้ำ, พฤกษศาสตร์, การแพทย์, วัสดุศาสตร์เชิงสถาปัตยกรรม, อัญมณีศาสตร์, ไวยากรณ์, ฉันทลักษณ์, กวีนิพนธ์, อาหาร, พิธีกรรม และอื่น ๆ อีกมากมาย
   2  ภาควตะ ปุราณะ
 (Bhāgavata)
 18,000  ถือว่าเป็นปุราณะที่สำคัญและได้รับการศึกษาค้นคว้าวิจัยมาก เป็นปุราณะที่เล่าถึงการอวตารของพระวิษณุ และไวษณพนิกาย นอกจากนี้ยังประกอบด้วยรายละเอียดเกี่ยวกับวงศาสาแหรกของราชวงศ์ต่าง ๆ ที่ยังเป็นข้อถกเถียง เพราะมีความไม่สอดคล้องกับหลักฐานเชิงประวัติศาสตร์และโบราณคดีที่พบ ปรากฏว่ามีหลากหลายฉบับและหลากหลายภาษา และถือว่าเป็นปุราณะที่ส่งอิทธิพลต่อกระบวนการผู้ยึดมั่นในภักติ (Bhakti Movement)
   3  พฺรหฺม ปุราณะ
 (Brahma)
 10,000  สามารถเรียกอีกชื่อหนึ่งได้ว่า อธิ ปุราณะ เนื่องจากมีปุราณะจำนวนหลายฉบับระบุว่าเป็นปุราณะฉบับแรก ประกอบด้วย 245 บท อีกทั้งยังสามารถเจอโศลกที่อยู่ในพฺรหฺม ปุราณะ ในปุราณะฉบับอื่น ๆ เช่น วิษฺณุ ปุราณะ, วายุ ปุราณะ, มารกณฺเฑยะ ปุราณะ และ มหาภารตะ เนื้อหาที่ปรากฏในพฺรหฺม ปุราณะ ได้แก่  เทพปกรณัม, พิชัยสงคราม, งานศิลปะที่พบในวิหารต่าง ๆ, วัฒนธรรมทั่วไป, สถานที่ศักดิ์สิทธิ์ในแคว้นโอดิสสา, การถอผ้าโดยนำแนวความคิดมาจากพระวิษณุและพระศิวะ แต่ไม่ค่อยปรากฏการเอ่ยถึงพระพรหมในปุราณะนี้
   4  พฺรหฺมาณฺฑ ปุราณะ
 (Brahmanda)
12,000  ถือว่าเป็นหนึ่งในคัมภีร์ปุราณะที่เก่าแก่ที่สุดฉบับหนึ่ง ประกอบด้วยรายละเอียดเกี่ยวกับวงศาสาแหรกของราชวงศ์ต่าง ๆ ที่ยังเป็นข้อถกเถียง รวมทั้ง ลลิตา สหัสรนัม, กฎหมายอาญา, ระบบการปกครอง, การบริหารจัดการ, การทูต, พาณิชยศาสตร์, จริยศาสตร์, ต้นฉบับลายมือของพฺรหฺมาณฺฑ ปุราณะ ที่ถือว่าเก่าแก่ฉบับหนึ่งถูกพบในวรรณกรรมศาสนาพราหมณ์-ฮินดูของบาลี ประเทศอินโดนีเซีย
   5  พฺรหฺมไววรฺต ปุราณะ
 (Brahmavaivarta)
 18,000  ในพฺรหฺมไววรฺต ปุราณะ จะเน้นไปที่เรื่องราวของพระกฤษณะและนางรธา อีกทั้งบรรยายสภาพภูมิศาสตร์และแม่น้ำต่าง ๆ เช่น แม่น้ำคงคา และคาเวรี เป็นต้น
   6  ครุฑะ ปุราณะ
 (Garuda)
 19,000  รวบรวมเนื้อหาเชิงสารานุกรมที่มีหัวข้อหลากหลาย แต่ข้อมูลหลักได้แก่ พระวิษณุและเทพเจ้าทั้งหลาย รวมทั้งความสัมพันธ์ระหว่างพระศิวะ พระวิษณุ และพระพรหม และบทสนทนาระหว่างครุฑกับพระวิษณุที่ปรากฏอยู่ในหลายบท นอกจากนั้นยังประกอบด้วยเนื้อหาด้านจักรวาลวิทยา และความสัมพันธ์ระหว่างจักรวาลและเทพเจ้า, จริยศาสตร์, ปรัชญาพราหมณ์-ฮินดูสำนักต่าง ๆ, ทฤษฎีโยคะ, ทฤษฎีความสัมพันธ์ระหว่างสวรรค์และนรก, กรรมและการกำเนิดใหม่, การถกเถียงทางปรัชญาในประเด็นความรู้ที่รู้แจ้งด้วยตนเอง อันเป็นวิถีแห่งการบรรลุโมกษะ, รวมถึงภูมิศาสตร์และแม่น้ำต่าง ๆ ในดินแดนภารตะ และประเทศต่าง ๆ, ประเภทของหินและอัญมณี, การตรวจสอบอัญมณี, โรคภัยต่าง ๆ และอาการ, สมุนไพรต่างๆ, ยากระตุ้นอารมณ์ทางเพศ, การป้องกันโรคต่าง ๆ, ปฏิทินตามคติพราหมณ์-ฮินดู และพื้นฐานด้านดาราศาสตร์, สถาปัตยกรรม, พิธีกรรม, คุณธรรมต่างๆ, เศรษฐศาสตร์, รัฐศาสตร์, วรรณคดี, ไวยากรณ์ เป็นต้น ในบทหลัง  ๆของครุฑะ ปุราณะ จะเกี่ยวกับการปฏิบัติตามหลักโยคะ ทั้งสังขยะและอไทวตะ การพัฒนาตนเอง และประโยชน์ของการรู้แจ้งด้วยตนเอง.
   7  กูรฺม ปุราณะ
 (Kurma)
 17,000  เนื้อหาประกอบด้วยตำนานความสัมพันธ์กันระหว่างพระวิษณุและพระศิวะ ปกรณัมปรัมปรา การจาริกแสวงบุญ และเทววิทยา
   8  ลิงฺค ปุราณะ
 (Linga)
 11,000  เนื้อหาประกอบด้วยข้อถกเถียงต่าง ๆ เกี่ยวกับลึงก์ อันเป็นสัญลักษณ์ของพระศิวะ และการกำเนิดจักรวาล ตามมุมมองของไศวนิกาย อีกทั้งยังรวบรวมเรื่องราวต่าง ๆ เกี่ยวกับลึงก์ อาทิ อัคนีลึงก์
   9  มารกณฺเฑยะ ปุราณะ (Mārkaṇḍeya)  9,000  บรรยายลักษณะของเทือกเขาวินธัยและดินแดนทางภาคตะวันตกของอินเดีย สันนิษฐานว่าเขียนขึ้นในหุบเขานารมทาและแม่น้ำตาปที ในแคว้นมหาราษฏระและคุชราต เชื่อว่าประพันธ์โดยฤๅษีมารกณฺเฑยะ ศิษย์ของพระพรหม ประกอบด้วยเนื้อหาเกี่ยวกับธรรมะ, มหาภารตะ, และเทวีมหาตมยา (Devi Mahatmyam Shaktism)
   10  มสฺย ปุราณะ
 (Matsya)
 14,000  เนื้อหามีลักษณะเป็นสารานุกรมที่รวบรวมเรื่องราวต่าง ๆ โดยเฉพาะมัสยอวตาร อวตารแรกของพระวิษณุ, เรื่องราวเกี่ยวกับพระพรหมและพระสรัสวตี และวงศาสาแหรกของกษัตริย์ต่าง ๆ สันนิษฐานว่าถูกเขียนขึ้นทางภาคตะวันตกของอินเดีย เนื่องจากการบรรยายสภาพภูมิศาสตร์ของแม่น้ำนารัมทา (Narmada river).
   11  นารท ปุราณะ
 (Narada)
 25,000  นารท ปุราณะ หรือ นารทิยา ปุราณะ จะมีเนื้อหาข้อถกเถียงเกี่ยวกับพระเวททั้ง 4 (the four Vedas) และเวทางคะทั้ง 6 (the six Vedangas) รวมทั้งข้อถกเถียงเกี่ยวกับปรัชญาต่าง ๆ การหลุดพ้น ดาราศาสตร์ ตำนานต่าง ๆ และคุณลักษณะของเทพต่าง ๆ นอกจากนี้ยังให้ข้อมูลทางภูมิศาสตร์ เช่น แม่น้ำสายสำคัญของอินเดีย สถานที่จาริกแสวงบุญ และข้อมูลนำเที่ยวในแต่ละสถานที่
   12  ปทฺม ปุราณะ
 (Padma)
 55,000  ถือว่าเป็นปุราณะขนาดใหญ่ประกอบด้วยเนื้อหาที่หลากหลาย อาทิ จักรวาลวิทยา โลกและธรรมชาติของชีวิตในมุมมองของพระวิษณุ เทศกาลและตำนานต่าง ๆ สภาพภูมิศาสตร์และแม่น้ำต่าง ๆ และพื้นที่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของอินเดีย จนถึงอาณาจักรตรีปุระ ที่ตั้งอยู่ในเขตเบงกอล, มหาฤษีต่าง ๆ, อวตารของพระวิษณุต่าง ๆ และบทบาทของพระศิวะ, เรื่องราวของพระรามและนางสีดาที่ไม่เหมือนในคัมภีร์อิติหาสะ ปทฺม ปุราณะ จะมีความแตกต่างกันแบ่งเป็นฉบับอินเดียใต้ และ อินเดียเหนือ รวมทั้งภาษาที่ใช้ ทำให้เนื้อหาใน 2 ฉบับนี้มีความแตกต่างและไม่ตรงกัน
   13  ศิวะ ปุราณะ
 (Shiva)
 24,000  ประกอบด้วยเรื่องราวของพระศิวะ และพระนางปารวตีเป็นหลัก.
   14  สกันทะ ปุราณะ
 (Skanda)
 81,000  เล่าเรื่องการกำเนิดพระสกันทะ หรือ การติเกยะ บุตรแห่งพระศิวะ ถือว่าเป็นปุราณะที่มีขนาดใหญ่ที่สุด ซึ่งรวมรวมข้อมูลเกี่ยวกับข้อแนะนำการจาริกแสวงบุญในสถานที่ต่าง ๆ ข้อมูลเชิงตำนาน ภูมิศาสตร์ของแต่ละสถานที่จาริกแสวงบุญต่าง ๆ นิยายเปรียบเทียบ บทสวดต่าง ๆ เป็นต้น
   15  วามนะ ปุราณะ
 (Vamana)
 10,000  ให้ข้อมูลเกี่ยวกับอินเดียทางภาคเหนือ โดยเฉพาะอาณาเขตเชิงเขาหิมาลัย
   16  วราหะ ปุราณะ
 (Varaha)
 24,000  เรื่องราวหลักในปุราณะนี้จะเกี่ยวกับการปฏิบัติบูชาพระวิษณุ รวมทั้งอวตารของพระวิษณุในรูปแบบของวราหะ และภาพประกอบเกี่ยวกับพระศิวะและพระแม่ทุรคา นอกจากนี้ยังมีข้อมูลการท่องเที่ยวจากเมืองมธุราไปยังเนปาลที่จำนวนบทขนาดใหญ่
   17  ภวิษยะ ปุราณะ
 (Bhavishya)
 14,500  แปลว่า อนาคต ปุราณะ เป็นงานที่มีคำทำนายเกี่ยวกับอนาคต
   18  วิษฺณุ ปุราณะ
 (Vishnu)
 23,000  เป็นปุราณะที่ถือว่ามีผู้ศึกษามากที่สุดฉบับหนึ่ง เนื้อหา ฉบับที่ถือว่าเก่าแก่ที่สุดคือฉบับในพุทธศตวรรษที่ 9-10 หรือ คริสต์ศตวรรษที่ 15 ซึ่งมีความแตกต่างจากเนื้อหาในฉบับปัจจุบัน โดยเฉพาะบทที่กล่าวถึงข้อถกเถียงในพุทธศาสนาและศาสนาเชน และบางบทก็กล่าวถึงดินแดนแคชเมียร์และปัญจาบ วิษณุ ปุราณะถูกเก็บรักษาอย่างดีหลังจากพุทธศตวรรษที่ 11-12 หรือคริสต์ศตวรรษที่ 17 แต่ก็มีความไม่สอดคล้องกันส่วนของเนื้อหาเนื้อหาเรื่องเล่าส่วนใหญ่จะเน้นไปที่ไวษณพนิกาย และข้อมูลวงศาสาแหรกของกษัตริย์ที่ยังเป็นข้อถกเถียง
 
หน้าที่ 02
ในขณะเดียวกัน คัมภีร์มหาปุราณะสามารถแบ่งแยกประเภทตามเทพเจ้าต่าง ๆ เนื่องจากในคัมภีร์มหาปุราณะทั้ง 18 คัมภีร์นี้จะมีเนื้อหาที่คละกัน ได้แก่
1.         พรหมเทพ         ปรากฏใน พฺรหฺม ปุราณะ และ ปทฺม ปุราณะ
2.         สุริยเทพ             ปรากฏใน พฺรหฺมไววรฺต ปุราณะ
3.         อัคนีเทพ            ปรากฏใน อคฺนิ ปุราณะ
4.         ไศวเทพ             ปรากฏใน ศิวะ ปุราณะ, ลิงฺค ปุราณะ, สกันทะ ปุราณะ, วราหะ ปุราณะ,วามนะ ปุราณะ, กูรฺม ปุราณะ, มารกณฺเฑยะ ปุราณะ และ พฺรหฺมาณฺฑ ปุราณะ
5.         ไวศณพเทพ       ปรากฏใน วิษฺณุ ปุราณะ, ภควตะ ปุราณะ, นารท ปุราณะ, ครุฑะ ปุราณะ, วายุ ปุราณะ, วราหะ ปุราณะ และ มสฺย ปุราณะ เป็นต้น

คัมภีร์มหาปุราณะที่ระบุถึงไตรคุณะ หรือ สามคุณธรรม (three qualities or guna) ได้แก่ สัตตวะ (Sattva - The Quality of light or purity), รชะ (rajas -  passion) และ ตมัส (tamas - darkness or inertia) นั้น (ดูเพิ่มเติมในหมายเหตุ คำอธิบาย 01 หน้าที่ 36 ของ จ. บทนำ: ภควัทคีตา)สามารถพบเจอได้ในคัมภีร์มหาปุราณะได้อีก ดังนี้
1.         สัตตวะ        ปรากฏใน วิษฺณุ ปุราณะ, ภควตะ ปุราณะ, นารท ปุราณะ, ครุฑะ ปุราณะ, ปทฺม ปุราณะ และ วราหะ ปุราณะ,
2.         รชะ            ปรากฏใน พฺรหฺมาณฺฑ ปุราณะ, พฺรหฺมไววรฺต ปุราณะ มารกณฺเฑยะ ปุราณะ, ภวิษยะ ปุราณะ, วามนะ ปุราณะ, และ พฺรหฺม ปุราณะ เป็นต้น
3.         ตมัส           ปรากฏใน ศิวะ ปุราณะ, ลิงฺค ปุราณะ,มสฺย ปุราณะ, กูรฺม ปุราณะ, สกันทะ ปุราณะ และ อคฺนิ ปุราณะ







 
info@huexonline.com